گزارش همايش انجمن از جلسه وبلاگ

ساعت 15 و 40 دقيقه از پل مديريت سعادت آباد محل كارم به سمت محل همايش به راه افتادم . توي ترافيك خيابان ملاصدرا و ميدان ونك قدري معطل شدم اما الحمدالله ترافيك نسبت به روزهاي ديگر سبك تر بود . بايد مسابقه فوتبال تيم ملي ايران وكره در اين روز را به فال نيك گرفت  كه از ازدحام جمعيت و خودرو  دراين ساعات كاست. نبود پاركينگ در محوطه كتابخانه ملي و پارك نمودن خودروها در بلوار كتابخانه مشكلات عديده اي براي مراجعان بوجود مي آورد كه من نيز بي نصيب از آن نبودم. با آنكه ساعت 16 و 10 دقيقه بود جمعيت 40 نفري درسالن همايش كتابخانه ملي از كتابداران و علاقه مندان حضور داشتند . با آقايان دکتر فتاحي ، عمراني ، عليمحمدي ، زين العابديني ، اصنافي و خانم ها مكتبي ، كرمي ، و اره كشان سلام و احوال پرسي كردم. تكاپو و تعجيل عمراني و عليمحمدي براي تدارك برگزاري همايش ديدني  بود . دغدغه نصب برنامه هاي نمايش سخنرانان در كامپيوتر متصل به ويدئو پروژكتور طبقه دوم سالن همايش گريبان سخنرانان را هم گرفته بود . بعد از نصب برنامه به خوبي و خوشي ، عمراني به پشت تريبون آمد و ضمن خير مقدم به مستمعين اخباري از كتابداري به اطلاع رساند : برگزاري انتخابات اولين هيات مديره اتحاديه انجمن هاي علمي دانشجويي کتابداري واطلاع رساني ايران ( ادکا) و راه اندازي سايت ايرانک، نخستين بانک اطلاعات فرهنگ و ادبيات .سپس عناوين سخنراني ها ي امروز همايش  بيان شد و دعوت از سخنران اول سركار خانم طاهره كرمي . جمعيت حضاردر اين هنگام قريب 100 نفر بالغ مي گرديد. عنوان سخنراني خانم كرمي كارشناس ارشد كتابداري و اطلاع رساني : بررسي رويكردهاي ممكن به پديده وبلاگ از نقطهنظر خدمات كتابداري و اطلاعرساني بود .

خلاصه و نتيجه : پژوهش حاضر با هدف ارائه رويكردهاي ممكن به پديده جديد وبلاگ از نقطه نظر خدمات كتابداري و اطلاعرساني و با استفاده از روش پيمايش توصيفي به بررسي وبلاگهاي کتابداري پرداخته است. به اين منظور از ميان 150 وبلاگ كه از آغاز وبلاگنويسي(اواخر سال 1997) تا دسامبر 2004 ميلادي توسط كتابخانه‌ها يا كتابداران نگهداري ميشدند، تعداد85 وبلاگ به عنوان نمونه از طريق پنج راهنماي اينترنتي انتخاب و مورد بررسي قرار گرفتند, يافتهها نشان ميدهد که بيشترين تعداد وبلاگ‌ها متعلق به ايالات متحده آمريكا بوده(9/72 درصد) و كشورهاي انگلستان, كانادا, نيوزيلند و ايسلند در رده‌هاي بعدي قرار داشتند؛ بيش از نيمي از وبلاگ‌هاي مورد بررسي (7/51 درصد) را كتابداران و مابقي را (2/48 درصد) كتابخانه‌ها نگهداري مي‌كردند؛ در بيشتر وبلاگها، هدف تهيه اخبار و اطلاعات براي كاربران و كتابداران بيان شده است. بيشترين مطالبي كه از نظر نوشتاري در وبلاگ‌هاي نمونه مشاهده شده‌اند عبارتنداز: درج نام وبلاگ و نام نويسنده(گان) آن، بيان اهداف وبلاگنويسي، درج تاريخ و زمان ارسال مطالب، مقالات كوتاه و اخبار و لينك به آنها، ارائه مقالات تخصصي يا لينك به آنها. بيش از 90 درصد وبلاگها از آرشيو مطالب استفاده كرده‌اند، استفاده از موتور جستجو، سيستم نظردهي و دسته بندي موضوعي مطالب وبلاگ از ساير موارد مورد استفاده بوده است. بيش از نيمي از وبلاگ‌ها(60 درصد)  براي اشاعه خودكار اطلاعات خود از سيستم "آر اس اساستفاده کردهاند. حدود نيمي از وبلاگ‌هاي نمونه(5/50 درصد) از ابزار وبلاگ نويسي"بلاگر" و بقيه آنها از ساير ابزار هاي وبلاگنويسي موجود استفاده كرده‌اند و نحوه روزآمدكردن اطلاعات در وبلاگ‌هاي نمونه بسيار متنوع مي باشد, ليكن بيشتر نمونه‌ها بصورت روزانه يا دو روز يكبار روزآمد ميشدند. 

نکته : پژوهش مزبور همان موضوع  پايان نامه كارشناسي ارشد  كرمي بود كه سال 1383 در دانشگاه تهران از آن دفاع شد. به همين علت ديگر آمارها ، جامعه آماري ، وبلاگ هاي مورد بررسي ، پيشينه تحقيق و غيره از اعتبار لازم ديگر برخوردار نبوده و مشمول مرور زمان گرديده ، اما كليات اين تحقيق هنوز كاربرد دارد .

سخنران بعدي آقاي اصنافي و خانم مكتبي دانشجويان دكتري دانشگاه آزاد واحد علوم تحقيقات اهواز بودند كه مشتركا" پژوهشي با عنوان : نقش وبلاگ ها در جريان آزاد اطلاعات : تحليلی بر گزيده ای از وبلاگ های سياسی ايرانی با استفاده از روش های وبسنجی .

خلاصه و نتيجه :پژوهش حاضر با کمک شيوههای وب سنجی بر روی تعدادی از وبلاگهای سياسی ايرانی که در وبلاگ حسين درخشان به عنوان قديمی ترين بلاگر ايرانی معرفی شده بودند، انجام گرفته است. سپس ميزان هم پيوندی اين وبلاگها با يکديگر و نيز با خبرگزاری های ايرانی سنجيده شده است. يافته های اين پژوهش نشان می دهد که وبلاگ حسين درخشان با 43700 پيوند خالص پرطرفدارترين و پس از آن "وب نوشت"  محمدعلی ابطحی با 33600 پيوند در رتبه دوم قرار دارند. ميزان توجه به وبلاگ ابطحی با توجه به پست سياسی سابق اين شخصيت بسيار جالب توجه بوده و وجه خاصی به امر وبلاگ نويسی بخشيده است.در ميان خبرگزاریها نيز خبرگزاری ايلنا 89000 پيوند و پس از آن خبرگزاری ميراث با 80000 پيوند پرخوانندهترين خبرگزاریها هستند. ميزان همپيوندی وبلاگهای سياسی با يکديگر بسيار قوی است. اما همپيوندی ميان وبلاگها و خبرگزاریها از قوت چندانی برخوردار نيست. به نظر میرسد با توجه به آمار پيوندهای دريافتی، خبرگزاری ها همچنان از منابع مهم کسب خبر در ايران محسوب شده و از اين حيث بر وبلاگهای سياسی برتری داشتهاند.

نکته : 1- سئوالي که مطرح مي شود آن است که آيا با روش وب سنجي مي توان به انگيزه ها ، اهداف و غيره کاربران دست يافت و يا آنکه براي پي بردن به اين گونه مسائل بايد از روش مصاحبه و پرسشنامه استفاده نمود ؟ چون در نتيجه گيري بيان گرديد : ميزان توجه به وبلاگ ابطحی با توجه به پست سياسی سابق اين شخصيت بسيار جالب توجه بوده و وجه خاصی به امر وبلاگ نويسی بخشيده است. 2- سايت حسين درخشان فيلتر شده ، پس محققان از کدام فيلترشکن ها براي تحقيق خود استفاده نموده و آيا آن فيلتر شکن مورد استفاده در نتايج تحقيق ايشان خللي به وجود نياورد ؟ 3- ابزار مورد جستجو مشخص نمي باشد که مثلا" از کدام موتور جستجو ( گوگل ، آلتا ويستا ، و.... ) براي دست يابي به فرمول مد نظر محققان استفاده شده است ؟ 4- فرمول مزبور را در مقاله آقاي کيوان کوشا با عنوان : ارتباط ميان پيوندهای وبی به سايت دانشگاههای ايران و شاخص نشر علمی آنها: کشف انگيزههای ايجاد پيوندهای دانشگاهی، مي توان ديد . البته نبايد از حق بگذريم که تحقيق مزبور تحقيقي ارزشمند بود که اميد است کامل گردد.

سخنراني بعدي خانم مائده اره كشان دانشجوي ترم آخر دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات رشته كتابداري و اطلاع رساني بود كه به نقش وبلاگ ها در آموزش و اطلا رساني پرداخت.

خلاصه ونتيجه :وبلاگ ها دارای پتانسيل بسيار بالايی برای اساتيد و مربيان هستند.آنها می توانند وبلاگ را در زمره تکنولوژی های کمک آموزشی قرار دهند. به کار گيری اين پديده به آنها کمک می کند که به دوره آموزش بر اساس کتاب محوری و سخنرانی تک گويانه در کلاس خاتمه داده و سيستم آموزشی را به شکل سيستم مشارکتی تبديل کنند.

نکته : تحقيق خانم اره کشان مي طلبيد که نقش وبلاگ در مقايسه با ساير بسترهاي آموزشي همانند : فيلم ها ، برنامه هاي تلويزيوني ، و نرم افزارهاي آموزشي ، آموزش الکترونيکي مقايسه مي گشت و مزايا و معايب هر يک بيان مي شد.

در پايان بعضي از اعضاي حاضر وبلاگ گروهي كتابداري (http://www.lisiran.blogfa.com) آقايان : مرادي ، اصنافي ، حنفي ، حسيني و خانم ها کرمي ، اره کشان ، پاکدامن ، در ميزگردي به روي صحنه آمدند كه آقاي فرشاد مرادي آن را اداره مي نمود . مرادي علي رغم مدت زمان حضور اندك خود در وبلاگ گروهي پيغام هاي خوب و زيادي براي گروه ارسال نموده  كه نشان از علاقه وافر و شركت گسترده ايشان در همايش ها و مراسم هاي گوناگون كتابداري مي باشد . تشويش و اضطراب براي اداره اين ميزگرد نشان از راه دراز اما اميدوار كننده ايشان مي باشد . ايده وبلاگ گروهي كتابداري را مرادي منبعث از پيشنهاد خانم مريم صراف زاده كه اكنون دانشجوي دكتري كتابداري و اطلاع رساني در استراليا مي باشند دانستند كه خانم كرمي با پشتكار خود آن را با مشاركت كتابداران مشتاق اين گروه به منصه ظهور رساند . فرم نظر سنجي ( که با پيشنهاد اينجانب و همت خانم کرمي تنظيم شد ) در مورد عملكرد وبلاگ گروهي در بين حضار توزيع و در انتها جمع آوري گرديد . در اين پرسشنامه به سنجش : ميزان رضايت مراجعان ، نحوه آشنايي آنان با وبلاگ ، ميزان مراجعه درزمان خاص ، بهترين بخش هاي وبلاگ و.....پرداخته شد كه قرار است خانم كرمي زحمت استخراج نتايج آن را كشيده و به زودي در وبلاگ گروهي اعلام نمايد .

اختتاميه ، پاسخ به سئوالات در باره سخراني هاي ارائه شده توسط سخنرانان بود. از اصنافي و مكتبي پرسيده شد چرا از فهرست حسين درخشان براي بررسي وبلاگ هاي سياسي استفاده شد ه است ؟ چرا ما كتابداران بايد به تحليل وبلاگ هاي سياسي بپردازيم ؟ اصنافي و مكتبي در پاسخ اول ، فهرست مزبور را كامل ترين آنها دانستند . در مورد سئوال دوم روش وب سنجي را از روش هايي دانستند كه كتابداران از آنها مي توانند براي تحليل محيط وب از آن استفاده نمايند .

شور و شوق كتابداران در اين همايش ها ، نويد بخش نسلي پويا و فعال است كه بايد آن را محترم شمارد و ارزش گذاشت. هم نشنيني و مجالست دو نسل كتابداري در اين همايش ها همانند حضور پر بركت خانم دكتر نوش آفرين انصاري در كنار نسل جوان ، رهروان را به راه انتخابي خود اميدوار و استوارتر مي نمايدو مسئوليت آنها در قبال راه برگزيده بيشتر .

كتابداري امروز ايران بواسطه فن آوري اطلاعاتي و ارتباطي قرن حاضر به محمل جديدي همانند : وب ، وبلاگ ، چت ، گروه هاي مباحثه ، فهرست هاي پستي و غيره براي بيان عقايد و نظرات خود دست يافته كه انسجام ودانش افزايي دانشجويان و فارغ التحصيلان امروزي كتابداري را بيشتر نموده است. اما نه انقلاب كلاه مخملي ها كه آقاي باستاني پاريزي در متن زيباي خود كه آقاي اصنافي آن را در وبلاگ گروهي نقل نموده ، بلكه به رفرمي فراگير که خوش لرزه هاي آن در آينده نه چندان دور ثمره خود را به بار مي نشاند .

عباس رجبي   [e-mail]