اختراع فن چاپ در حقيقت به قرنها پيش از گوتنبرگ، كه نامش به عنوان مخترع چاپ در تاريخ ثبت شده است، باز ميگردد. به گونهاي كه «آسوريان» چند هزار سال قبل از ميلاد مسيح بر خشتهايي از گل رُس مهر ميزدند، اما استعمال حروف قابل انتقال از سالهاي 1051 ميلادي در چين آغاز و حروف هم از گل رُس ساخته ميشد، تا اين كه در سال 1440 ميلادي گوتنبرگ ظاهرا بدون اطلاع از كار چينيها، حروف قابل انتقال را اختراع كرد و براي هر يك از حروف الفبا يك حرف جداگانه به كار برد.1 - «كتابخانه ملي جمهوري چك» قديميترين كتابخانه فعال در جهان است و پيشينه آن به سال 1366ميلادي باز ميگردد. اما از آنجا كه بخشي از اين كتابخانه با كتابخانه دانشگاه چارلز مشترك است، ميتوان براي آن منشأ كهنتري قائل شد. از اينرو برخي تاريخ آغاز به كار آن را سال 1348ميلادي، يعني همزمان با تأسيس دانشگاه چارلز و كتابخانه آن ميدانند. اين كتابخانه داراي مجموعه عظيمي شامل پنج ميليون و هفتصد هزار جلد كتاب چاپي، 9 هزار نسخه خطي و سه هزار و 900 جلد كتاب چاپ قديم است. اين كتابخانه در ابتداي فعاليت از كتابهاي خطي نگهداري ميكرد. كتابخانه ملي چك از سال 1989 به عنوان مركز شماره استاندارد بينالمللي كتاب عمل ميكند.2 - «كتابخانه ملي جمهوري اتريش» در اين فهرست دومين رتبه را دارد. اين كتابخانه كه در شهر «وين» فعال است از سال 1368ميلادي به مخاطبان خود كتاب امانت ميداد و امروز بعد از گذشت 638 سال، با مخزن عظيمي كه دارد توجه كتابخوانان بسياري را به خود جلب كرده است. در سال 1590 اين كتابخانه داراي 9 هزار جلد كتاب بود و به تدريج بهمنزله بزرگترين كتابخانه اروپا، به مجموعه آن افزوده شد تا اين كه امروز بيش از دو ميليون و 884 هزار و 463 عنوان كتاب چاپي، 430 هزار و 883 عنوان نسخههاي خطي، 380 هزار و 975 عنوان دست نوشتههاي نويسندگان و... را در خود جاي داده است كه در مجموع شش ميليون و 405 هزار و 579 جلد كتاب را شامل ميشود.3 - «كتابخانه ملي مارچيانا» كه در كشور ايتاليا واقع است، عنوان سومين كتابخانه ملي قديمي در جهان را به خود اختصاص داده است. اين كتابخانه كه سال 1468 ميلادي به بهرهبرداري رسيد، هنوز هم در شهر ونيز فعاليت دارد و به اعضاي بيشمار خود كتاب امانت ميدهد. 4 - «كتابخانه ملي فرانسه» كه 114سال بعد از كتابخانه جمهوري چك تاسيس شد، امروز در شهر پاريس به فعاليت مشغول است. اين كتابخانه كه در سال 1480 بنا نهاده شد، امروز بيش از 550 هزار جلد كتاب چاپي در قفسههاي باز خود دارد و مخازن بسته اين كتابخانه هم بيش از 10 ميليون جلد كتاب را در خود جاي داده است. موجودي كتابخانه ملي فرانسه تنها كتاب و نشريات ادواري نيست، بلكه نسخههاي خطي، نقشه و طرح، منابع چاپي، نقاشي، عكس، سكه، مدال، موسيقي، مواد شنيداري و چندرسانهاي را نيز در بر ميگيرد. قديميترين نسخه فارسي موجود در اين كتابخانه متعلق به حدود سال 509 هجري قمري و در زمينه پزشكي است.5 - «كتابخانه ملي مالتا» كه در كشور مالتا واقع در جنوب ايتاليا فعاليت دارد، امروز بعد از گذشت 451سال از آغاز فعاليت آن، در فهرست قديميترين كتابخانههاي جهان رتبه پنجم را دارد.6 - «كتابخانه ملي بلژيك» كه ششمين كتابخانه ملي جهان از نظر قدمت است، در سال 1559 تاسيس شد. هسته اصلي كتابخانه ملي در شهر بروكسل و با «كتابخانه دوك بورگاندي» پايهگذاري و در سال 1837 به نام «كتابخانه سلطنتي بلژيك» تأسيس شد كه نقش دوگانه (هم كتابخانه ملي و هم كتابخانه مركزي تحقيقات) را به عهده داشت. در اين كتابخانه سه ميليون و 362 هزار نسخه كتاب چاپي، 37 هزار نسخه كتاب خطي و مقدار قابل توجهي كتاب چاپي ناياب، عكس، نقشه، سكه و مدال و مواد صوتي نگهداري ميشود.۷ - «كتابخانه ملي كرواسي» آخرين مورد در فهرست «7تاييهاي» امروز است. اين كتابخانه در سال 1606 در شهر زاگرب بنا نهاده شد.البته ادعا ميشود كه اولين كتابخانه ملي جهان در سال 307 قبل از ميلاد مسيح در اسكندريه مصر و به وسيله شاه «پتولمي اول» ساخته شد و در اين كتابخانه بزرگترين گنجينه جهان از طومارها را گردآوري كرد. اما بخشي از آن در تجاوز نظامي «مريس سزار» در سال 47 قبل از ميلاد مسيح از بين رفت و در تجاوز اعراب در سال 642 ميلادي نابود شد.
+ نوشته شده در ۱۳۸۵/۰۹/۲۸ ساعت 7:24 توسط طاهره کرمی
|
وبلاگ گروهي كتابداران ايران با همكاري كتابداران وبلاگ نويس ايراني جهت اطلاع رساني در زمينه هاي مختلف در علوم كتابداري و اطلاع رساني تهيه شده است.پيشنهادات و انتقادات سازنده شما خوانندگان عزيز ما را در بالابردن كيفيت اين وبلاگ ياري خواهد كرد. جهت همكاري با اين وبلاگ با مدير وبلاگ تماس بگيريد.